ຄວ້ານຫມໍ້ ຫລື ເລິ່ງເຄິ່ງ ມຸງກຸດສະຕຼີ ລາວລ້ານຊ້າງ

ຄວ້ານໝໍ້ ເປັນຊື່ທາງການ ສ່ວນຊາວບ້ານທົ່ວໄປເອິ້ນວ່າ ເລິ່ງເຄິ່ງ ເຊິ່ງເປັນມຸງກຸດຜ້າ ເພື່ອໄປປະດັບໃສ່ຫົວຂອງສະຕຼີລາວລ້ານຊ້າງ ເລິ່ງເຄິ່ງເຮັດດ້ວຍຜ້າໄຫມທີ່ດີທີ່ສຸດສີແດງ ຫຍິບເປັນວົງມົນ ສ່ວນກາງນັ້ນຈະປະດັບດ້ວຍແຜ່ນຄຳທີ່ຕີເປັນດອກໄມ້ ຫລືສັດໃນວັນນະຄະດິ ແລະຫຍິບແຊ່ວດອກດວງຕ່າງໆ ສ່ວນຂອບທາງລຸ່ມແລະເທິງ ແມ່ນເພິ່ນຈະຫັກກີບດອກເກສອນຂອງດອກຮັກສົດສີຂາວມາປະດັບແລະຫຍິບເປັນວົງຮອບຂອງເລິ່ງເຄິ່ງ

ໃນສະໄຫມກ່ອນ ເລິ່ງເຄິ່ງເປັນເຄື່ອງປະດັບຊັ້ນສູງບັນດາສະຕຼີທີ່ສູງສັກ ໂດຍມັກຈະເຫັນບັນດາເຈົ້າຍິງແລະບັນດາເຈົ້ານາຍທີ່ສູງສັກທັງຫລາຍ ສວມໃສ່ໃນຕອນທີ່ມີພຣະຣາຊພິທີອະພິເສກ (ແຕ່ງດອງ)

ແຕ່ປະຈຸບັນນີ້ຄົນທົ່ວໄປໃນເວລາມີພິທີກິນດອງ ທຸກຄົນກໍ່ສາມາດສວມໃສ່ກັນໄດ້

ນາງ ສຸດາລັດ ພອນສະຫວັນ ນາງສັງຂານຫຼວງພະບາງ ປະຈຳປີ ຈສ 1379 (ຄສ 2017)

ແຕ່ທີສຳຄັນໃນບຸນປີໃຫມ່ລາວ ທຸກໆປີ ທີ່ຫລວງພຣະບາງ ຜູ້ທີ່ຈະຖືກຄັດເລືອກໃຫ້ເປັນນາງສັງຂານທີ່ຈະເປັນຕົວແທນຂອງລູກສາວກະບິນລະພົມ ເພື່ອແຫ່ຫົວຂອງພໍ່ໄປຫົດສົງນັ້ນ ຈະຕ້ອງສວມໃສ່ຄວ້ານຫມໍ້ ຫລື ເລິ່ງເຄິ່ງ ເຊິ່ງເປັນເອກະລາດແລະເປັນຜູ້ທີ່ງົດງາມທີ່ສຸດໃນການໄດ້ຮັບຕຳແຫນ່ງນາງສັງຂານໃນປີນັ້ນໆ.

ເມື່ອປະມານປີ ຄສ 1970 ລັດຖະບານຂອງຣາຊອານາຈັກລາວ ໄດ້ປະກາດໃຫ້ຫລວງພຣະບາງ ເປັນເມືອງທ່ອງທ່ຽວທາງວັດທະນະທັມ ດັ່ງນັ້ນເພື່ອເປັນການເພິ່ມສີສັນ ໃຫ້ຂະບວນແຫ່ໃນປາງບຸນປີໃຫມ່ລາວ ທີ່ເມືອງຫລວງພຣະບາງ ພຣະຍາບຸນຄົງ ປະດີຈິດ ເຈົ້າຜູ້ຄອງກຳແພງນະຄອນຫລວງພຣະບາງ ໃນຕອນນັ້ນ ມີແຕ່ການແຫ່ຫວໍ່ ແລະມີບັນດາຜູ້ທີ່ແຕ່ຊົງສະລະບັບເປັນນາງແລະທ້າວ ແຫ່ມານຳຂະບວນຫວໍ່ ຂອງພຣະສົງ ໂດຍມີການເສັບມານຳ.

ນາງ ສຸດາລັດ ພອນສະຫວັນ ນາງສັງຂານຫຼວງພະບາງ ປະຈຳປີ ຈສ 1379 (ຄສ 2017)

ດັ່ງນັ້ນເພິ່ນຈຶ່ງໄດ້ມີການປັບແຕ່ງຮູບແບບບວນຂອງການແຫ່ຫວໍ ໃຫ້ແຕ່ລະຕາແສງ ດ້ວຍການເພິ່ມໃຫ້ມີ ນາງສັງຂານ ເຂົ້າໄປໃນຂະບວນຫວໍຂອງແຕ່ລະວັດ ໂດຍມີການມອບໝາຍໃຫ້ແຕ່ລະຕາແສງມີການຄັດເລືອກນາງສັງຂານກັນເອງແລະສ້າງຫຸ່ນສັດໃຫ້ເປັນພາຫະນະຂອງນາງສັງຂານ ເຊັ່ນ : ໝື່ນນາ ວິຊຸນ ວັດທາດແລ້ວພາກັນແຫ່ຕາມຫລັງຂອງຫວໍພຣະສົງ ເຊັ່ນ : ຫວໍຈາກວັດຫລວງຕ່າງໆ (ບັນດາວັດທີ່ເຈົ້າມະຫາຊີວິດຊົງສ້າງ) ຫວໍ່ວັດວິຊຸນ , ຫວໍ່ວັດອາຮາມ , ຫວໍ່ວັດທາຕຸນ້ອຍ , ຫວໍ່ວັດໃຫມ່ , ຫວໍ່ວັດຈອມສີ , ຫວໍວັດຊຽງທອງ ( ຫວໍ່ວັດສັງຄະໂລກແລະຫວໍ່ວັດພູເມືອດ ແມ່ນບໍ່ມີແລ້ວ) ແລ້ວແຫ່ໄປວັດຊຽງທອງ ແລ້ວມື້ຕໍ່ມາກໍ່ພາກັນແຫ່ກັບຄືນສູ່ວັດຂອງຕົນ.

ການນຳໃຊ້ ຄວ້ານຫມໍ້ ຫລື ເລິ່ງເຄິ່ງ ໃນຍຸກຕົ້ນຂອງການແຫ່ນາງສັງຂານ ປະມານຍຸກ ຄສ 1970-1974 ນັ້ນ ຍັງບໍ່ທັນມີການໃສ່ ເລິ່ງເຄິ່ງເທື່ອຕອນນັ້ນ ແຕ່ລະຕາແສງແມ່ນໃສ່ມົງກຸດ ແລະເມື່ອປີ ຄສ 1975 ນາງສາວປາຖະໜາ ບຸບຜາ ເປັນນາງສັງຂານ ເຊິ່ງອາດຖືວ່າເປັນຜູ້ທຳອິດທີ່ສວມໃສ່ ເລິ່ງເຄິ່ງ ໃນການແຫ່ເປັນນາງສັງຂານ ເພາະປີ ຄສ 1976-79 ແມ່ນບໍ່ມີການຈັດແຫ່ນາງສັງຂານ ແລະເລິ່ມຕົ້ນແຕ່ ຄສ 1980 ເປັນຕົ້ນມານາງສັງຂານ ກໍ່ນຳໃຊ້ເຄິ່ງເລິ່ງເປັນມຸງກຸດ ແຫ່ງນາງສັງຂານຫລວງພຣະບາງ ເປັນຕົ້ນມາຈົນເຖິງປະຈຸບັນນີ້.